Do połowy roku koniec uciążliwości przy rekultywacji hałdy w Rudzie Śląskiej

Chodzi o dziesięciohektarową hałdę Pokój 2, po likwidowanej przez SRK kopalni o tej nazwie. Zapożarowana hałda znajduje się między centralnymi dzielnicami Rudy Śląskiej: Nowym Bytomiem oraz Wirkiem. Zgromadzone na niej odpady powydobywcze mają znaczną zawartość części palnych, stąd proces samozagrzewania i samozapalania: tworzenia się stref wysokiej aktywności termicznej i wydzielania dymów oraz pyłów.

Jak mówił na poniedziałkowym briefingu w pobliżu hałdy prezes SRK Jarosław Wieszołek, od połowy 2024 r. wyłoniony wykonawca prowadzi na 10-hektarowym terenie roboty zabezpieczające.

Polegają one na wybraniu zapożarowanego materiału do głębokości, gdzie nie występuje podwyższona temperatura, przewożeniu go do pełnego wystudzenia, mieszaniu z materiałem inertnym (obojętnym) i przewiezieniu z powrotem na hałdę. Całość układana jest warstwami z zachowaniem izolacji, aby w przyszłości uniknąć ponownego samozagrzania.

Prezes SRK zapewnił, że rozpoczęcie przedsięwzięcia poprzedziły badania, powstała odpowiednia dokumentacja, a roboty prowadzone są zgodnie ze sztuką. Najbardziej uciążliwe prace mają potrwać do połowy tego roku, a zakończenie całości rekultywacji hałdy zaplanowano na II poł. 2026 r. Na koniec na hałdzie ma pojawić się zieleń.

Wieszołek przypomniał, że historia rekultywacji tej hałdy sięga 2018 r., jednak wcześniejsze koncepcje polegające na jej doszczelnianiu okazały się nieskuteczne. "Dlatego w 2023 r. opracowaliśmy nowy program funkcjonalno-użytkowy i dążymy do tego, żeby sprawę ostatecznie zamknąć" - zadeklarował prezes SRK.

Zaznaczył, że harmonogram rzeczowo-finansowy trwających robót nie jest zagrożony. Spółka ma jednak w tym rejonie więcej pracy - ogółem do rekultywacji jest blisko 19 hektarów hałd Pokój 1 i Pokój 2. Do końca lutego br. rozpocząć ma się rekultywacja kolejnej części terenu, którą rozplanowano do końca 2026 r.

Prezydent Rudy Śląskiej Michał Pierończyk podkreślił, że trwające obecnie prace są uciążliwe dla mieszkańców, jednak konieczne do wykonania, a miasto widzi obecnie "światełko w tunelu", czyli perspektywę ich zakończenia.

"Jako miasto liczymy, że ten teren w strategicznym miejscu między dzielnicami Nowy Bytom i Wirek będziemy wykorzystywać. Zgodnie z koncepcją przeanalizowaną przez ekspertów Banku Światowego przewidujemy tu lekkie konstrukcje - farmy fotowoltaiczne. Liczymy, że mimo tych uciążliwości mieszkańcy wykażą zrozumienie i jeszcze trochę cierpliwości" - mówił Pierończyk.

Wykonawca prac Arkadiusz Bąk relacjonował, że od czerwca ub. roku trwały prace nad zabezpieczeniem mieszkańców i miasta od zapożarowania. Udało się to zrobić poprzez wykonanie rowu opaskowego i rowu rozdzielającego hałdy Pokój 1 i Pokój 2. W głębszych miejscach wykop do gruntu rodzimego sięgnął 18 metrów głębokości.

"Hałda ma w sobie jeszcze jakieś 180 tys. m sześc. do przerobienia. Ale mamy ten ogień pod kontrolą. Mamy zlokalizowane trzy zarzewia tego zapożarowania (…). Udało się przed końcem roku prace zakończyć w taki sposób, żeby mieszkańcy nie czuli, że mają tę hałdę pod sobą. Zostało wszystko praktycznie do zera stłumione" - zadeklarował Bąk.

"Teraz (...) musimy dobrać się do tych najbardziej zapożarowanych ognisk, czyli będziemy obcować z żywym ogniem, tam go zdławimy, zdusimy, zagasimy. Jesteśmy w stanie zakończyć prace zasadnicze przed połową roku, a w optymistycznym wariancie do Wielkanocy. Później zostaną już tylko odbudowa zwałów, która nie będzie tak uciążliwa i kwestie związane z odbudową biologiczną" - zasygnalizował wykonawca.

Uściślił też, że pojawiające się od czasu do czasu podczas robót chmury dymu i pyłu nie wynikają wprost z ich prowadzenia: są to wybuchy nagromadzonych w pustkach hałdy gazów, których nie sposób powstrzymać. Powodem smrodu powietrza po takich wybuchach są uwalniane siarczany.

Bąk oraz Wieszołek zapewnili o monitorowaniu stężeń gazów w rejonie hałdy. Zgodnie z umową raz w miesiącu wykonawca pobiera próbki powietrza do worka Tedlara i dostarcza do Zespołu Badawczego Laboratorium Chemicznego w Centralnej Staci Ratownictwa Górniczego w Bytomiu. SRK prowadzi badania równolegle z wykorzystaniem detektora wielogazowego Draeger X-am 5600. Dotychczasowe wyniki nie wykazały przekroczeń norm gazów szkodliwych.

"Mówimy o pewnym dyskomforcie (mieszkańców - PAP), natomiast największe zagrożenie jest po stronie wykonawcy, który jest w najbliższej okolicy zapożarowania, ale tam stosowane są zasady BHP" - wyjaśnił Wieszołek.

"Natomiast odległość między zapożarowaniem, a najbliższymi zabudowaniami jest duża. Gazy, które są wynikiem spalania: tlenek węgla, dwutlenek węgla, siarkowodór, ditlenek siarki, stanowią zagrożenie, ale w bezpośredniej lokalizacji. Dlatego teren jest ogrodzony i apelujemy do mieszkańców, żeby nie zbliżali się do hałdy" - zaakcentował prezes SRK.

Prezydent Pierończyk przypomniał, że jakość powietrza można sprawdzać samodzielnie za pomocą miejskiego systemu mierzącego zanieczyszczenie pyłami PM2,5 oraz PM10. W promieniu ok. kilometra od hałdy są cztery czujniki: przy ul. Czarnoleśnej, Placu Jana Pawła 1I, ul. Głównej i ul. 11 Listopada.

SRK ma w Rudzie Śląskiej ogółem 360 hektarów nieruchomości, jednak nie każdy teren nadaje się do ponownego zagospodarowania, a część gruntów musi być zrekultywowana. Poza hałdą Pokój w mieście trwają prace w rejonie ul. Bukowej, pod kątem udostępnienia miejsca pod nowe funkcje.

Rudzka kopalnia Pokój była przejmowana przez SRK etapami od 2017 r. To wtedy stwierdzono zapożarowanie części hałdy w rejonie ul. Szyb Andrzeja. W latach 2020-21 wykonano tam prace zabezpieczające i położono warstwę izolacyjną z trawą. W 2022 r. SRK przejęła dalszą część kopalni i zapożarowanej hałdy w rejonie ul. Lecha.

SRK posiada ogółem obecnie 42 hałdy, z których 33 zostały już zrekultywowane (m.in. Krupiński w Suszcu, Kostuchna w Katowicach, zwałowisko stożkowe po kopalni Rymer w Rybniku-Niedobczycach czy zwałowiska w Sosnowcu, Czeladzi, Bytomiu, Wałbrzychu, Gliwicach, Piekarach Śląskich, Trzebinii, Zabrzu, Wojkowicach, Nowej Rudzie, Pszowie, Mikołowie, Świętochłowicach, Tenczynku oraz Czerwionce-Leszczynach).

Dwie hałdy SRK są w trakcie rekultywacji (hałda Pokój w Rudzie Śląskiej i pole F1 w Bytomiu-Miechowicach, gdzie chodzi o rekultywację zdegradowanych terenów leśnych). Siedem kolejnych lokalizacji jest planowanych do rekultywacji (m.in. Słupiec i Piast w Nowej Rudzie, Wrzosy w Pszowie oraz 1/R Mikulczycka w Zabrzu).(PAP)

mtb/ drag/